Grafika rastrowa i wektorowa – to warto wiedzieć!

Każdy, kto zajmował się grafiką komputerową, spotkał się z pewnym zjawiskiem występującym podczas skalowania pliku. Niektóre obrazy przy zmianie rozmiaru tracą na jakości – krawędzie stają się nieostre, a przy dużym powiększeniu nie można nawet stwierdzić, co znajduje się na zdjęciu. Inne grafiki natomiast mogą być dowolnie powiększane i pomniejszane – niezależnie od skali tego procesu nie tracą na jakości. Rozwiązanie tej zagadki stanowią dwa pojęcia: grafika wektorowa i rastrowa. Czym się charakteryzują, co je różni i gdzie znajdują zastosowanie?

Grafika wektorowa – definicja

Grafika wektorowa, zwana również obiektową, jest typem grafiki komputerowej, w której obraz jest zapisany w postaci elementów geometrycznych: figur (dla grafiki dwuwymiarowej) oraz brył (dla grafiki trójwymiarowej). Są one umiejscowione w matematycznym układzie współrzędnych. Pliki wektorowe składają się więc z punktów, linii, krzywych, okręgów czy też wieloboków. Przykładem takiej grafiki jest logo lub font.

Najbardziej znanym rozszerzeniem dla powyższego rodzaju pliku jest format SVG. Istnieją również dedykowane programy do grafiki wektorowej. Taki program umożliwia zarówno jej stworzenie, jak i późniejszą edycję.

Grafika rastrowa – co to?

Grafika rastrowa, zwana również bitmapową, to typ grafiki, w której obraz jest prezentowany poprzez połączenie pojedynczych punktów (pikseli) na prostokątnej matrycy. Piksele są kolorowane na urządzeniu wyjściowym, a informacje są zapisywane w postaci systemów barwnych, takich jak RGB czy CMYK. Dane te można również przedstawić w postaci HTML. Przykładem grafiki rastrowej jest zdjęcie wykonane aparatem fotograficznym.

Obraz rastrowy może zostać skompresowany, co jednocześnie zmniejsza ilość zajmowanej przez niego pamięci. Wraz z tym idzie jednak utrata jakości. Skompresowana grafika rastrowa może zostać zapisana za pomocą rozszerzenia JPEG, TIFF, JNG i wielu innych. Formaty używające kompresji bezstratnej to m.in. BMP, GIF czy PNG. Istnieją też formaty zapisu bez kompresji. Otworzenie takich plików jest możliwe wyłącznie przy użyciu profesjonalnego programu do grafiki rastrowej. Takie „surowe” pliki mają najczęściej rozszerzenia PSD, RAW czy XCF.

Czym różni się grafika wektorowa od rastrowej?

Największą różnicą między grafiką rastrową i wektorową jest możliwość i sposób edycji – przede wszystkim powiększania, zniekształcania czy zmiany rozdzielczości.

Widać to przede wszystkim podczas skalowania obrazów. W przypadku grafiki wektorowej edycja dotyczy zmiany atrybutów, takich jak grubość i kolor linii oraz wypełnienie figur. Dzięki matematycznemu zapisowi obrazu w efekcie końcowym może być on identycznie odzwierciedlony w minimalnej i maksymalnej rozdzielczości dla danego urządzenia wyjściowego.

Obraz rastrowy nie daje takiej możliwości. Programy do edycji plików graficznych umożliwiają jego przekształcenie w postaci przesunięć, obrotów, rozciągania czy pochylania, odbywa się to jednak zawsze kosztem jakości, ponieważ piksele ulegają degradacji.

Na potrzeby operacyjne formaty wektorowe można z powodzeniem poddać konwersji na rastrowe. Ten proces jest jednak niemożliwy do przeprowadzenia w odwrotnej formule.

Kolejną różnicą jest wielkość pliku w odniesieniu do jakości obrazu. Dzięki możliwości nieograniczonego skalowania obraz wektorowy małych rozmiarów może zawierać grafikę w wysokiej jakości. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku obrazów rastrowych. Wysoka jakość wiąże się z dużą rozdzielczością, tym samym rastrowe pliki graficzne zajmują znacznie więcej przestrzeni na dysku.

Ogromną zaletą grafiki rastrowej jest jednak odzwierciedlenie rzeczywistości i odwzorowanie głębi barw, stąd doskonale sprawdza się ona w projektach złożonych z wielu detali.

Grafika rastrowa czy wektorowa – co lepsze do wydruku?

Jakość obrazu jest istotna, kiedy musimy przenieść go z ekranu komputera na wydruk. Jaki rodzaj grafiki sprawdzi się tu najlepiej? Jeśli musimy na fizycznym elemencie odwzorować zdjęcie, niezbędny będzie plik rastrowy w wysokiej jakości. Jeżeli jednak obraz ma zostać stworzony na potrzeby druku wieloformatowego, najlepiej wybrać grafikę wektorową.

Gdzie stosuje się takie wydruki? Obecna technologia umożliwia stworzenie własnego nadruku na odzież. Personalizowane projekty graficzne pod wpływem wysokiej temperatury na stałe przylegają do ubrań – tak właśnie działają prasy termotransferowe, dzięki którym w kilka chwil możemy otrzymać dowolny nadruk na koszulce czy bluzie.

Aby jak najlepiej odzwierciedlić oczekiwaną kolorystykę, warto na etapie edycji pliku zapisać ją w formacie CMYK. Więcej informacji na ten temat znajduje się we wpisie, który został w całości poświęcony tematyce kolorów stosowanych podczas drukowania grafiki: CMYK a RGB – który tryb stosuje się w druku?

Z jakiego typu plików najlepiej korzystać? Na to pytanie nie ma dobrej odpowiedzi, zależy to bowiem od ich przeznaczenia. Jeżeli przygotowujemy produkty reklamowe i poligraficzne, których elementem będą pełnokolorowe grafiki (zdjęcia lub ilustracje), powinniśmy zastosować grafikę rastrową. Jeżeli projekt będzie wymagał edycji albo jest skierowany do produkcji wieloformatowej (na przykład ten sam obraz trafi zarówno na małe kubki, jak i billboardy), należy zastosować grafikę wektorową.